झर्मित-मॅटरहॉर्न : जगातील सर्वोच्च ग्लेशियर पॅलेस
जिनिव्हा मधे येऊन आठवडा होत आला होता तरी माझ्या कॅमेर्‍यामधे एक सुध्दा फोटो नव्हता. ऑफिसच्या कामामुळे स्टुडीओबाहेर पडायला पण वेळ मिळत नव्हता. शुक्रवारी सकाळी मी आणि माझ्याच बरोबर युनायटेड नेशन्स साठी काम करणारा कोल्हापूरचा प्रशांत सुर्यवंशी आम्ही दोघांनी शनिवारी झर्मितला जाण्याचा बेत आखला. सकाळी ६.१५ ची जिनिव्हा-ब्रिग रेल्वे पकडायची होती. पहाटे ४ ला उठून मी थोडे सॅन्डविच करून घेतले आणि सटर-फटर खाण्यासाठी खाकरे, सफरचंद बॅगेत कोंबले. ट्राम पकडून गिनिव्हा रेल्वे स्टेशन गाठले. रेल्वेला यायला थोडा वेळ होता तोपर्यंत कॅमेर्‍याला थोडा वॉर्मअप दिला.
रेल्वे जिनिव्हा लेकच्या काठाकाठाने निघाली होती. सुर्यनारायणाने अजून आपलं डोकं ढगांच्या दुलईतून बाहेर काढले नव्हते. तळ्याच्या काठावरील आल्पसचे छोटे भाऊबंद आपले लोभस रुपडं त्या तळ्याच्या चंचल आरश्यात न्याहाळीत बसले होते. एखाद्या निसर्गवेडया चित्रकाराने रेखाटलेला कॅनव्हास समोर ठेवावा असा भास त्यावेळेस होत होता. तो लेक मला थोडा गूढ वाटत होता. कोणास ठावूक कित्येक रहस्यांना आपल्या उदरात घेऊन बसला होता.
नियॉन, मॉर्गेस अशी स्टेशनं मागे सोडत गाडी ल्युसेन ला आली. स्युसेन हे जिनिव्हा जवळचे महत्वाचे जंक्शन आहे. नंतर आहे मॉन्थ्रेक्स (ज्याचा उच्चार स्थानिक लोक "माँथेयू" असा करतात.) इथे चिलॉनचा प्रसिद्ध कॅसेल आहे. त्याबद्दल सविस्तर लिहीन (अर्थातच, भेट देणे जमले तर !!). वाटेत बरेचसे डोंगर आपापल्या डोक्यावर बर्फाचं पागोटं नेसून आमच्याकडे पहात पहुडले होते.
बरीच स्टेशन गेल्यावर व्हीस्प या जंक्शनवर उतरलो. ९.०० वाजले होते. थंडीचा कडाका कायम होता. उतरल्या उतरल्या मी हातमोजे आणि कानटोपी चढवली. इथूनच व्हिस्प-झर्मित ही आल्पसच्या डोंगररांगांमधून जाणारी ग्लेशियर एक्सप्रेस पकडता येते. स्वित्झ्रलंडमधल्या "मोस्ट सिनिक रुट्स" वर आता आम्ही प्रवास करणार होतो. थोडं वर येताच रात्री पडलेल्या शुभ्र बर्फाची चादर ओढलेल्या वस्त्या दिसू लागल्या. रस्ता वळणदार होता. वळताना मधेच ट्रेनचा पुढचा भाग दिसत होता. तासाभराच्या प्रेक्षणीय प्रवासानंतर आम्ही झर्मितमधे येऊन ठेपलो.
झर्मित- स्वित्झ्रलंडच्या पश्चिमेकडे, इटलीच्या सीमारेषेजवळ, जगप्रसिध्द आल्पस् पर्वतराजीमधील हिल-स्टेशन आहे. मॅटरहॉर्न शिखराच्या पायथ्याशी हे टुमदार गाव वसले आहे. या गावासभोवती आल्पस पर्वतरांगेतील ४००० मीटर उंचीपेक्षा जास्त असलेली एक तृतियांश शिखरे एकवटली आहेत. ४४७८ मीटर उंच असलेलया मॅटरहॉर्न शिखरावर सर्वात पहिली यशस्वी चढाई १४ जुलै १८६५ मधे एडवर्ड वॅम्पर याच्या नेतृत्वाखाली केली गेली. त्यानंतर लाखो पर्यटकांनी येथे हजेरी लावली आहे. त्या यादी आम्ही दोन भारतीय पामरांनी आपली नावे लावली. आल्पस पर्वतरांगांमधील सर्वोच्च स्की-रिसॉर्ट येथे आहे. नुसताच सर्वोच्च नाही तर ते सर्वात अत्याधुनिक आणि विकसित रिसॉर्ट आहे. वर्षांचे ३६५ दिवस सुरू असणार्‍या या रिसॉर्टवर ३०० दिवस स्वच्छ सुर्यप्रकाश असतो. स्वित्झ्रलंडमधे सगळ्यात कमी पाऊस इकडे पडतो. झर्मित मधे हवामान अतिशय थंड पण स्वच्छ, कोरडे आणि प्रदूषण मुक्त आहे कारण येथिल प्रशासनाने इथे १९४७ पासून फक्त विजेवर चालणार्‍या गाड्यांना परवानगी दिली आहे. त्यामुळे इथे बाहेरील जगासाठी रेल्वे हाच सोयीचा मार्ग होतो. प्रशासनाने शिखरासमोरील ३८७३ मीटर (१२,७४० फूट) उंचावरील ग्लेशियर पर्यंत केबल-कार (रोप-वे) केला आहे. याच ठिकाणी ग्लेशियरच्या आत खोदाई करून तिथे जगातील सर्वोच्च ग्लेशियर पॅलेस वसविला आहे.
झर्मितमधे पोहोचल्यावर लगेचच माऊंट मॅटरहॉर्नचे दर्शन होते. थोडी खाण्या-पिण्याच्या(अर्थातच पाणी) गोष्टींची खरेदी उरकली आणि साधारण १ किमी असलेल्या मॅटरहॉर्न केबलकार बेस स्टेशनकडे चालते झालो.
गावातून चालत जाताना बरीच लाकडी घरे लक्ष वेधून घेत होती. गावातील चर्च जवळ उंच घड्याळाचा टॉवर आहे. रस्त्यांत अनेक जागतीक दर्जाची हॉटेल आहेत. त्यांच्या आलीशान पण जुन्या धाटणीच्या इमारतींमधून पुढे जात बेस स्टेशनवर पोहोचलो. इथे न्याहारी करून टिकीटाच्या रांगेत जाऊन थांबलो.
इथे आमच्या सारख्या पर्यटकांपेक्षा स्कीइंगसाठी येणार्‍यांची संख्याच लक्षणीय होती. तिथे स्कीइंग साठी सज्ज असलेली ६-१० वयोगटातील लहान मुले पाहून तर मला स्वता:ची प्रचंड लाज वाटली. पण कंपनीच्या कामासाठी या देशात आलो आहे हे विसरून चालणार नव्हते. हात पाय मोडला असता तर फार महागात पडला असतं. (मला नाही, कंपनीला... ) स्किइंगचा मोह मोठ्या प्रयासाने टाळून टिकीट खिडकीकडे सरकलो. इथे स्कीइंगसाठी लागणारी सगळी साधनं भाडेतत्वावर मिळतात. तिकीट घेऊन आम्ही केबलकार मधे बसलो.
जसजसे वर सरकत होतो तसतसे थंडी वाढत होती आणि बाहेरचं सौंदर्य अधिकाधिक खुलत होतं. बर्फाळ डोंगरांवरून आम्ही वरवर सरकत होतो. खाली त्या बर्फावर अनेक लोक आपापलं कौशल्य पणाला लावून स्कीइंग करत होते.
३-४ सब-स्टशन पार करून आम्ही एका ठराविक ठिकाणी पोहोचलो जिथे आम्हाला रोप-वे बदलावा लागणार होता इथेपर्यंत आम्ही ६ लोकं बसतील अशा रोप-वे मधून प्रवास केला होता ज्याचे सुमारे १०० स्वयंचलित डब्बे एकामागे एक अविरत सुरु होते. आताचा रोप-वेचा शेवटचा टप्पा होता. उंची प्रचंड होती आणि पाळणाही तितकाच मजबूत आणि मोठ्ठा होता. ४५ लोक आपापल्या स्की-स्नो-बोर्ड सोबत मावतील इतका मोठ्ठा !!
वाढत जाणार्‍या उंचीसोबत कानावर दाब पडत होता. हळू हळू वर सरकणार्‍या पाळण्यासोबत उत्कंठताही वाढत होती. अखेरीस एका तासात आम्ही गावातून १६२० मीटर उंचीवरून ३८८३ मीटर उंचीवर आलो होतो. वातावरणात प्रचंड गारवा होता तापमानाचा पारा शुन्याच्या खाली होता. बोलताना तोंडातून वाफा बाहेर पडत होत्या. मला थोडा श्वास घ्यायला अडचण वाटत होती. समोर एक बोगदा होता जो आपल्याला त्या ३८८३ मीटर उंचीवरील हॉटेल कडे आणि स्नो-पॅलेस कडे घेऊन जातो. बोगद्यातून बाहेर पडल्यावर समोर दिसला एकसंध बर्फ !!!
बाहेर मस्त ऊन पडलं होतं तिथे थोडं थांबून तिथलं निसर्गसौंदर्य बरंचसं कॅमेर्‍यात आणि थोडं डोळ्यात भरून लिफ्ट मधे शिरलो कारण बर्फावर परावर्तीत होणार्‍या प्रकाशाचा डोळ्यांस त्रास होत होता. लिफ्टने एक मजला खाली आलो इथूनच त्या ग्लेशियरच्या अंतर्गत भागात खोदलेल्या स्नो-पॅलेस कडे जायची वाट होती. त्या बर्फाच्या गुहेत शिरताना कसलीतरी अनामिक भीती मनात डोकाऊन गेली. आत शिरताच तापमान एकदम कमी झाले.
तळात पोहोचलो तर मला आश्चर्याचा धक्काच बसला. पहिल्या बर्फाच्या खोलीत भगवान बुध्दाचा बर्फाचा पुतळा होता. त्याचे फोटो काढून पुढे सरकलो. नाना-प्रकारची शिल्पे तिथे बर्फात कोरलेली होती. त्या जागेची माहीती सांगणार्‍या पाटी जवळ बसून फोटो काढून परतीच्या मार्गाला लागलो.
तिथे जास्त वेळ थांबण्यात काही शहाणपणा नव्हता, कारण तापमान उणे २० अंशाच्या खाली होते. वर येऊन हॉटेलमधे मस्त गरमा गरम कपुचिनो ढोसली. आणि परत बाहेर जाऊन थोडे फोटो काढले. दुपारचे २ वाजत आले होते.काही फारच टुक्कार फोटो काढून आम्ही तिथून काढता पाय घेतला.
येताना मला रोप-वे मधून स्नो-बोर्डींग आणि स्कीइंग करणार्‍यांचे फोटो काढायचे होते म्हणून कॅमेर्‍यावर वाईड अ‍ॅगल काढून टेलीफोटो लेन्स चढवली. बरेचसे फोटो काढल्यावर २-३ मनासारखे फोटो मिळाले. खाली पोहोचता पोहोचता ३.०० वाजले होते. अजून घरी निघायला अवधी होता म्हणून आम्ही जवळच्याच पण तुलनेने कमी उंची असलेल्या सनेगा पॅरेडाईजला जायचे ठरवले.
सनेगा पॅरेडाईज झर्मित (१६२० मीटर) पासून साधारण ६५० मीटरवर (२२८८ मीटर) आहे. इथून मॅटरहॉर्नचे मनोहारी दर्शन होते. सनेगा पॅरेडाईजला जाण्यासाठी एक भुयारी ट्राम आहे आणि ही ट्राम जमीनीपासून ७० अंशाच्या कोनात सरळ वर सनेगा पॅरेडाईजला जाते. ते पाहून सुरुवातीलाच पोटात गोळा आला होता.
सनेगा पॅरेडाईजला हौशी व नवशिक्या स्की-धारकांसाठी खास सोय आहे. अगदी कमी उताराची बर्फाचं मैदान आहे. थोडंसं खाली उतरलं की एक मानवनिर्मित तलाव आहे. तो सगळा गोठला होता. उन्हाळ्यात या तलावात मॅटरहॉर्नचे प्रतिबिंब फारच छान दिसते. ही मोलाची माहीती तिथल्या एकमेव सेल्फ्-सर्व्हिस बार मधून बियर घेताना मि़ळाली. तिथे बर्फात थोडे फोटो काढून परतीची वाट धरली. ५.१३ ची झर्मित-व्हिस्प एक्सप्रेस आणि व्हिस्प वरुन ६.३६ ची जिनिव्हा ट्रेन पकडून घरी.
स्वित्झ्रलंड मधली पहिलीच ट्रीप मनोसोक्त आनंद देऊन गेली होती... आता वाट पहातो आहे पुढच्या विकेंडची ....
--
जातीवंत भटका ...
